Aruba - szczepienia, czy są potrzebne? Poradnik dla turystów.

2025-09-08Aktualizacja2025-09-08

Aruba - na co warto się szczepić?.

Szczepienia Aruba – kompletny przewodnik dla polskich turystów

Planujesz urlop na Karaibach i zastanawiasz się, jakie szczepienia na Arubę warto zrobić? Ten przewodnik krok po kroku wyjaśnia ryzyka zdrowotne, różnice między szczepieniami obowiązkowymi i zalecanymi, formalności przy wjeździe, a także praktyczne kwestie: kiedy i gdzie się zaszczepić w Polsce, jak skompletować apteczkę oraz co sprawdzić w ubezpieczeniu. Znajdziesz tu też odpowiedzi na najczęstsze pytania o „szczepienia Aruba”.

Kluczowe przesłanie: choć wjeżdżając bezpośrednio z Polski zwykle nie ma obowiązkowych szczepień na Arubę, dobrze dobrane szczepienia zalecane i profilaktyka przeciw komarom istotnie zmniejszają ryzyko choroby i nieplanowanych kosztów leczenia.

Aruba & Bonaire & Curacao - zobacz wszystkie oferty

Dlaczego szczepienia na Arubę są ważne?

Ryzyka zdrowotne na Arubie w pigułce (klimat, komary, choroby żołądkowo-jelitowe)

Aruba leży w strefie tropikalnej, z całorocznym ciepłem, silnym słońcem i okresowymi opadami. Takie warunki sprzyjają aktywności komarów Aedes przenoszących wirusy dengue, chikungunya i Zika. Choć infrastruktura turystyczna jest rozwinięta, w podróży zawsze istnieje ryzyko biegunki podróżnych, zatrucia pokarmowego czy odświeżenia dawno zapomnianych chorób, przeciw którym odporność mogła osłabnąć (np. tężec). W wyjątkowych sytuacjach (kontakt ze zwierzętami, kontuzje, zabiegi medyczne) ryzyko wzrasta.

Wnioski: przed wyjazdem na Arubę zadbaj o szczepienia rutynowe i zalecane (WZW A/B, dur brzuszny, przypomnienie DTP), a na miejscu konsekwentnie stosuj ochronę przed komarami i zasady higieny żywności.

Różnica między szczepieniami obowiązkowymi a zalecanymi

Szczepienia obowiązkowe to te wymagane przepisami przy wjeździe (kontrolowane na granicy, zwykle w „żółtej książeczce”). Na Arubę bezpośrednio z Polski nie obowiązują stałe wymogi. Szczepienia zalecane to rekomendacje ekspertów zdrowia publicznego dla własnego bezpieczeństwa podróżnego, zależne od trasy, stylu podróży i stanu zdrowia.

Wnioski: nawet gdy brak wymogu prawnego, szczepienia zalecane na Arubę znacząco zmniejszają ryzyko zachorowania i przerwania urlopu – skonsultuj je 6–8 tygodni przed wylotem.

Dla kogo szczególnie ważne są szczepienia przed Arubą? (dzieci, seniorzy, ciąża, choroby przewlekłe)

Dzieci i nastolatki potrzebują zgodności z kalendarzem szczepień i często dodatkowej ochrony (np. WZW A). Seniorzy (65+) częściej doświadczają powikłań infekcji oddechowych i żołądkowo-jelitowych. Kobiety w ciąży i planujące ciążę muszą ocenić ryzyko Zika. Osoby z chorobami przewlekłymi (cukrzyca, POChP, choroby serca, immunosupresja) powinny indywidualnie dostosować plan z lekarzem.

Wnioski: jeśli należysz do grupy ryzyka, zaplanuj konsultację medycyny podróży wcześniej (8–10 tygodni przed), przynieś dokumentację medyczną i zapytaj o przeciwwskazania/alternatywy.

Szczepienia Aruba – wymagania formalne dla Polaków

Czy szczepienia na Arubę są obowiązkowe?

Aktualnie dla turystów przylatujących bezpośrednio z Polski Aruba nie wymaga stałych, obowiązkowych szczepień przy wjeździe. Wyjątek może dotyczyć żółtej gorączki: jeśli przylatujesz z kraju ryzyka lub miałeś tranzyt przez taki kraj, władze mogą poprosić o Międzynarodowy Certyfikat Szczepienia przeciw żółtej gorączce (YF). Lista krajów ryzyka jest publikowana przez WHO i lokalne władze zdrowotne Aruby.

Wnioski: brak obowiązkowych szczepień dla lotów bezpośrednich z Polski; przy podróży/tranzycie z krajów ryzyka przygotuj certyfikat żółtej gorączki.

COVID-19 – aktualne zalecenia i praktyki linii lotniczych/Aruby

Większość globalnych ograniczeń covidowych została zniesiona, a Aruba nie wymaga rutynowo testów czy świadectwa szczepień. Linie lotnicze i kraje tranzytowe mogą jednak stosować własne zasady (np. maski, formularze). Szczepienie przypominające przeciw COVID-19 nadal zmniejsza ryzyko ciężkiego przebiegu.

Wnioski: sprawdź na 1–2 tygodnie przed wylotem zasady linii i tranzytu; rozważ dawkę przypominającą COVID-19 zwłaszcza przy chorobach przewlekłych/wyższym wieku.

Dokumentacja szczepień (Międzynarodowa Książeczka Szczepień – „żółta książeczka”)

Międzynarodowa Książeczka Szczepień (ICVP) jest akceptowanym dokumentem potwierdzającym m.in. szczepienie na żółtą gorączkę. Prowadzą ją punkty uprawnione do szczepienia YF. Warto w niej wpisywać również inne szczepienia podróżne – ułatwia to kontrole graniczne i roszczenia ubezpieczeniowe.

Wnioski: zabierz „żółtą książeczkę” w podróż i trzymaj w bagażu podręcznym; upewnij się, że wpisy są kompletne i czytelne.

Jak weryfikować wymagania przed wylotem (MSZ, GIS, WHO, rząd Aruby)

Przepisy zdrowotne mogą się zmieniać. Najpewniejsze źródła to: polskie MSZ (sekcja „Polak za granicą”), GIS (Medycyna podróży), WHO (International Travel and Health), CDC (Travel Health), a po stronie lokalnej – Department of Public Health Aruba (DVG) oraz oficjalny portal rządu Aruby.

Wnioski: zawsze potwierdź wymogi 2–3 tygodnie przed wylotem na stronach MSZ, GIS, WHO/CDC i rządu Aruby.

Szczepienia Aruba – zalecane dla podróżnych z Polski

Szczepienia rutynowe (przypomnienie i znaczenie)

Szczepienia rutynowe zmniejszają ryzyko infekcji, które mogą wystąpić wszędzie, także w tropikach. Warto sprawdzić stan ochrony dorosłych.

DTP (błonica, tężec, krztusiec) – dawka przypominająca co 10 lat.
MMR (odra, świnka, różyczka) – 2 dawki w życiu; w razie wątpliwości doszczep.
Polio – u dorosłych rozważyć pojedynczy booster, jeśli ostatnia dawka była w dzieciństwie i planujesz częste podróże.
Grypa sezonowa – przydatna przez cały rok (częsta transmisja w samolotach i klimatyzowanych przestrzeniach).
Ospa wietrzna – szczepienie, jeśli brak odporności po chorobie/dawkach.

Wnioski: przed wylotem na Arubę uzupełnij podstawowe szczepienia – to prosty sposób na uniknięcie problemów zdrowotnych i kosztów.

Wirusowe zapalenie wątroby typu A (WZW A)

Przenosi się drogą pokarmową. Nawet w dobrych hotelach ryzyko istnieje (bufety, lód). Schemat: 1. dawka daje szybką ochronę, 2. dawka po 6–12 mies. utrwala odporność na wieloletnią (często wielodekadową). Dostępne są szczepionki skojarzone A+B.

Wnioski: WZW A jest jednym z najważniejszych szczepień zalecanych na Arubę, szczególnie przy jedzeniu poza resortem; zacznij co najmniej 2–4 tygodnie przed wyjazdem.

Wirusowe zapalenie wątroby typu B (WZW B)

Transmisja przez krew i kontakty seksualne oraz procedury medyczne. Standard: 0–1–6 mies.; schemat przyspieszony: 0–7–21 dni z dawką przypominającą po 12 mies. Rozważyć przy dłuższych pobytach, planach sportowych/medycznych, nowych relacjach.

Wnioski: jeśli masz czas – wybierz schemat standardowy; przy wyjazdach last minute rozważ schemat przyspieszony WZW B.

Dur brzuszny (tyfus)

Ryzyko rośnie przy jedzeniu street food i podróżach poza resort. Dostępne formy: iniekcyjna (pojedyncza dawka, min. 2 tyg. przed wyjazdem, ochrona ok. 2–3 lata) oraz doustna (serie kapsułek, ochrona do 5 lat).

Wnioski: rozważ dur brzuszny, jeśli planujesz aktywne zwiedzanie, lokalne knajki lub pobyt dłuższy niż sam resort.

Wścieklizna (preekspozycyjnie)

Ryzyko na Arubie jest niskie, ale ukąszenia mogą się zdarzyć. Wskazania: praca w terenie, kontakt ze zwierzętami, ograniczony dostęp do profilaktyki poekspozycyjnej (PEP). Schematy: 2 dawki (0, 7 dni) lub klasyczny 3-dawkowy (0, 7, 21/28).

Wnioski: rozważ preekspozycyjne szczepienie na wściekliznę przy aktywnościach outdoor, nurkowaniu w odludnych miejscach lub długich pobytach.

Inne szczepienia – kiedy NIE są typowo potrzebne na Arubie

Cholera, meningokoki i japońskie zapalenie mózgu nie należą do standardowych wskazań dla turystów udających się na Arubę. Wyjątki dotyczą specyficznych sytuacji (misje medyczne, wyjazdy służbowe do regionów o innych profilach ryzyka).

Wnioski: nie szczep się na zapas – dobieraj szczepienia do realnego ryzyka podróży.

Komary na Arubie: dengue, chikungunya, Zika – profilaktyka bez szczepień

Dengue – objawy, sezonowość, ryzyko na Arubie

Dengue objawia się wysoką gorączką, bólami mięśni/stawów, wysypką; bywa ciężka przy kolejnych zakażeniach. Transmisja może nasilać się po deszczach, ale przypadki zdarzają się cały rok.

Wnioski: unikaj ukąszeń w dzień i o zmierzchu – to kluczowa ochrona przed dengue na Arubie.

Chikungunya – co warto wiedzieć

Powoduje gorączkę i silne bóle stawowe, czasem przewlekłe dolegliwości. Leczenie objawowe, brak szczepionki dla turystów.

Wnioski: konsekwentna repelencja i odzież ochronna minimalizują ryzyko chikungunyi.

Zika – znaczenie dla kobiet w ciąży i planujących ciążę

Zika zwykle przebiega łagodnie, ale infekcja w ciąży może powodować wady płodu. Ryzyko na Arubie jest zmienne i okresowe.

Wnioski: kobiety w ciąży powinny rozważyć odłożenie podróży; po powrocie zaleca się wstrzemięźliwość/barierową ochronę (kobiety 2 mies., mężczyźni 3 mies.).

Malaria na Arubie – czy występuje?

Aruba nie jest obszarem występowania malarii.

Wnioski: profilaktyka malaryczna nie jest potrzebna na Arubie, ale ochrona przed komarami pozostaje kluczowa z uwagi na dengue/chikungunyę/Zikę.

Skuteczna ochrona przed ukąszeniami

Komary Aedes kąsają głównie w dzień (szczególnie rano i późne popołudnie). Stosuj preparaty i bariery fizyczne.

Repelenty: DEET 20–50% (dorośli), 20–30% (dzieci, ciąża – zgodnie z etykietą); ikarydyna 20–25% jako alternatywa.
Najpierw filtr UV, po 15–20 min repelent; powtarzaj co 4–6 godz. i po kąpieli.
Ubranie z długim rękawem/nogawką, jasne kolory, odzież impregnowana permetryną.
Moskitiery, klimatyzacja, siatki w oknach; eliminuj stojącą wodę w otoczeniu.
Po ukąszeniu: chłodne okłady, żele z przeciwhistaminą/hydrokortyzonem.

Wnioski: przygotuj „zestaw antykomarowy” przed wyjazdem – skuteczny repelent, odzież, moskitierę na wszelki wypadek.

Szczepionka przeciw denguie – dla kogo i dlaczego zwykle nie dotyczy krótkich wyjazdów na Arubę

W UE dostępna jest szczepionka Qdenga (TAK-003), zalecana głównie dla osób mieszkających w rejonach endemicznych lub z udokumentowanym wcześniejszym zakażeniem i wysokim ryzykiem ekspozycji. Dla krótkoterminowych turystów bez wcześniejszego kontaktu z wirusem szczepienie zwykle nie jest rekomendowane.

Wnioski: przy typowym urlopie 1–2 tygodniowym na Arubie skup się na repelentach i barierach, nie na szczepieniu przeciw denguie.

Planowanie „Szczepienia Aruba” – kiedy, gdzie i jak?

Oś czasu przygotowań

Dobre planowanie pozwala zdążyć z dawkami i zbudować odporność.

8–6 tygodni przed: konsultacja medycyny podróży; start WZW A/B; rozważ wściekliznę.
4–2 tygodnie: dur brzuszny; dawki przypominające DTP/MMR/grypa.
Last minute (≤14 dni): priorytetyzuj WZW A (1. dawka), dur brzuszny (jeśli ≥10–14 dni), booster tężca; rozważ przyspieszony WZW B.

Wnioski: im wcześniej zaczniesz, tym lepiej – ale nawet „last minute” warto przyjąć kluczowe dawki.

Gdzie się zaszczepić w Polsce

Szczepienia podróżne wykonują poradnie medycyny podróży (publiczne i prywatne) oraz wybrane stacje Sanepidu. Szczepienie przeciw żółtej gorączce mogą podawać wyłącznie punkty z odpowiednim certyfikatem (wydadzą też wpis do „żółtej książeczki”).

Wnioski: zarezerwuj wizytę w certyfikowanej poradni; sprawdź dostępność szczepionek z wyprzedzeniem.

Jak przygotować wizytę

Przynieś listę dotychczasowych szczepień, chorób przewlekłych i stale przyjmowanych leków. Zabierz paszport/dowód i „żółtą książeczkę”, jeśli ją masz. Zapisz pytania o przeciwwskazania, interakcje i schematy przyspieszone.

Wnioski: kompletna dokumentacja skraca wizytę i ułatwia dobranie bezpiecznego planu szczepień.

Koszty szczepień i czy można je odliczyć/uzyskać zwrot z polisy

Ceny zależą od placówki i preparatu. Orientacyjnie: WZW A 200–350 zł/dawka, WZW B 80–150 zł/dawka, A+B 250–400 zł/dawka, dur brzuszny 150–300 zł, wścieklizna 250–450 zł/dawka, DTP 80–150 zł, grypa 50–120 zł. NFZ zwykle nie refunduje szczepień podróżnych. Odliczenie w PIT co do zasady nie przysługuje; przedsiębiorcy mogą rozważyć ujęcie kosztów w związku z podróżą służbową. Polisy turystyczne rzadko zwracają koszty szczepień prewencyjnych.

Wnioski: zaplanuj budżet 500–1500 zł/os. w zależności od zakresu; sprawdź OWU polisy i ewentualne benefity pracodawcy.

„Szczepienia Aruba” dla różnych grup podróżnych

Dzieci i nastolatki

Priorytetem jest zgodność z polskim kalendarzem (MMR, DTP, polio). WZW A zalecane praktycznie dla wszystkich. Doustny dur brzuszny dostępny od ok. 6. roku życia (w zależności od preparatu). Repelenty dobieraj do wieku.

Wnioski: sprawdź książeczkę zdrowia dziecka i uzupełnij braki co najmniej miesiąc przed wyjazdem.

Kobiety w ciąży i karmiące

Unikaj podróży do stref z Zika, jeśli to możliwe. Dozwolone są wybrane szczepionki inaktywowane (np. grypa, WZW A/B po ocenie). Żywe (MMR) są przeciwwskazane w ciąży. Karmienie piersią zwykle nie ogranicza szczepień inaktywowanych.

Wnioski: skonsultuj wyjazd z ginekologiem; rozważ przełożenie podróży w przypadku aktywnych komunikatów o Zika.

Seniorzy (65+)

Wyższe ryzyko cięższego przebiegu zakażeń i odwodnienia. Poza zestawem „Aruba” rozważ szczepienie przeciw pneumokokom i coroczną grypę.

Wnioski: zapytaj lekarza o dodatkowe szczepienia (pneumokoki, krztusiec) i plan przyjmowania leków w upale.

Osoby z chorobami przewlekłymi i obniżoną odpornością

Wymagana indywidualizacja – żywe szczepionki bywają przeciwwskazane przy immunosupresji. Potrzebne mogą być zaświadczenia o stanie zdrowia i przewożonych lekach.

Wnioski: zacznij planowanie wcześniej; miej pisemne zalecenia od lekarza prowadzącego.

Długi pobyt, wolontariat, sport i nurkowanie

Aktywna eksploracja i przedłużone pobyty zwiększają ekspozycję na lokalne ryzyka (rany, kontakt ze zwierzętami, odległość od opieki). Nurkowie powinni mieć aktualny tężec i ubezpieczenie obejmujące komorę hiperbaryczną.

Wnioski: rozważ wściekliznę, pełny pakiet WZW, dur brzuszny i rozszerzone ubezpieczenie sportowe.

Ubezpieczenie a szczepienia na Arubę

Co powinna obejmować polisa turystyczna na Karaiby

Wysokie koszty leczenia w regionie wymagają solidnych sum gwarancyjnych. Szukaj pokrycia: leczenie ambulatoryjne i szpitalne, ewakuacja medyczna/transport do kraju, OC w życiu prywatnym, NNW, bagaż. Dodatki: sporty wodne, nurkowanie, choroby tropikalne.

Wnioski: celuj w min. 30–50 tys. EUR kosztów leczenia oraz ewakuację medyczną; dopasuj zakres do aktywności.

Wyłączenia i limity

Typowe ograniczenia: zdarzenia pod wpływem alkoholu, sporty ekstremalne bez rozszerzenia, ciąża po określonym tygodniu, choroby przewlekłe niezgłoszone, brak stosowania zaleceń (np. ignorowanie zaleceń sanitarnych).

Wnioski: przeczytaj OWU – to tam znajdziesz wyłączenia dotyczące sportów wodnych i chorób tropikalnych.

Documentowanie szczepień i choroby na potrzeby roszczeń

Przechowuj rachunki, raporty medyczne, wyniki badań, kopie wpisów w „żółtej książeczce” oraz potwierdzenia zgłoszenia szkody do ubezpieczyciela.

Wnioski: rób zdjęcia dokumentów i trzymaj kopie w chmurze – to przyspiesza wypłatę świadczeń.

Apteczka turysty – profilaktyka i pierwsza pomoc na Arubie

Biegunka podróżnych – ORS, probiotyki, loperamid/antybiotyk „na receptę”

Najważniejsze jest nawadnianie (ORS). Loperamid na krótkie trasy; antybiotyk standby (np. azytromycyna) po konsultacji lekarskiej. Probiotyki mogą skrócić czas objawów.

Wnioski: spakuj ORS, loperamid i lek przeciwbakteryjny na receptę zgodnie z zaleceniem lekarza.

Ochrona skóry i słońca

Silne UV wymaga filtrów SPF 30–50, re-aplikacji co 2–3 godz., kapelusza, okularów UV i odpowiedniego nawodnienia. Uważaj na udar cieplny.

Wnioski: najpierw krem z filtrem, potem repelent; pij regularnie wodę.

Zestaw przeciw ukąszeniom i drobnym urazom

Żele łagodzące, środki antyseptyczne, plastry wodoodporne, bandaże, środek na oparzenia, leki przeciwbólowe/przeciwgorączkowe, pęseta.

Wnioski: skompletuj małą apteczkę „Karaiby”, by szybko reagować na drobne incydenty.

Leki stałe i dokumenty (zaświadczenia, przewóz w bagażu podręcznym)

Leki przewoź w oryginalnych opakowaniach, w podręcznym bagażu, z kopią recept/zaświadczenia (ang.). Zapas na kilka dni więcej niż planowany pobyt.

Wnioski: przygotuj zaświadczenie lekarskie w j. angielskim dla leków na receptę.

Jedzenie i woda na Arubie – higiena i praktyczne wskazówki

Zasada „ugotuj, upiecz, obierz”

Wybieraj potrawy świeżo przygotowane i gorące; owoce obieraj samodzielnie; unikaj surowych skorupiaków i niedopieczonych mięs.

Wnioski: trzymaj się prostej zasady – to najskuteczniejsza tarcza przeciw „zemście faraona”.

Bufety hotelowe i street food – jak minimalizować ryzyko

Sprawdzaj temperaturę potraw (gorące/gorące, zimne/zimne), rotację jedzenia, higienę obsługi. Przy street food wybieraj miejsca z dużym ruchem i przygotowaniem na świeżo.

Wnioski: im większa rotacja dań i lepsza higiena, tym bezpieczniej.

Lód, woda z kranu, napoje – co jest bezpieczne

Na Arubie woda z kranu (odsalana) jest generalnie bezpieczna do picia. Ostrożność wskazana w mniej uczęszczanych miejscach; lód bierz z zaufanych źródeł.

Wnioski: pij wodę z kranu w hotelach i renomowanych restauracjach; poza nimi wybieraj butelkowaną.

Formalności, źródła i kontakty – gdzie sprawdzać aktualne zalecenia „Szczepienia Aruba”

Oficjalne źródła informacji

Polska: GIS (Medycyna podróży), MSZ („Polak za granicą”). Międzynarodowe: WHO, CDC. Lokalnie: Government of Aruba i Department of Public Health (DVG) publikują wymogi zdrowotne i alerty.

Wnioski: opieraj decyzje na stronach GIS/MSZ/WHO/CDC i rządowych Aruby, nie na forach.

Jak czytać mapy ryzyka chorób i komunikaty sanitarne

Zwracaj uwagę na datę aktualizacji, definicje poziomów ryzyka i zalecenia dla podróżnych. Porównuj kilka źródeł, bo sytuacja jest dynamiczna (np. ogniska dengue).

Wnioski: sprawdzaj daty i definicje – unikniesz błędnych wniosków.

Kontakty alarmowe i konsularne

Na Arubie numery alarmowe (policja/pogotowie/straż) to 911. Wsparcie konsularne RP dla Aruby – sprawdź aktualnie właściwą placówkę na stronie MSZ (często akredytacja regionalna). W razie braku – skontaktuj się z dowolną placówką UE (zasada pomocy konsularnej). Zapisz adresy sprawdzonych klinik z ubezpieczycielem.

Wnioski: miej zapisane 911, numer assistance ubezpieczyciela i dane właściwej placówki RP przed wylotem.

Najczęstsze błędy i mity o szczepieniach na Arubę

„Na Arubie nie ma komarów” – obalenie

Komary Aedes występują – właśnie one przenoszą dengue, chikungunyę i Zikę. Wiatr bywa silny, ale nie eliminuje ryzyka.

Wnioski: stosuj repelenty i odzież ochronną także na plaży.

„All inclusive = zero ryzyka”

Bufety i baseny to miejsca potencjalnej transmisji infekcji. Wypadki i zatrucia zdarzają się również w resortach.

Wnioski: szczepienia rutynowe + higiena jedzenia obowiązują także w all inclusive.

„Szczepienia last minute nie mają sensu”

Nawet pojedyncza dawka WZW A przed wylotem daje znaczą ochronę, a booster tężca działa szybko.

Wnioski: warto zaszczepić się nawet na kilka–kilkanaście dni przed podróżą.

„Ubezpieczenie wszystko pokryje”

Wyłączenia w OWU są częste; bez odpowiednich zapisów koszty mogą spaść na Ciebie.

Wnioski: kup polisę o odpowiednio szerokim zakresie i czytaj wyłączenia.

Podsumowanie – najważniejsze wnioski o „Szczepienia Aruba”

Co zrobić dziś, w tym tygodniu i przed wylotem

Dziś: sprawdź paszport, polisy i historię szczepień, zrób listę pytań. W tym tygodniu: umów medycynę podróży, rozpocznij WZW A/B, zaplanuj dur brzuszny. Przed wylotem: skompletuj apteczkę i repelenty, wydrukuj dokumenty, potwierdź wymogi wjazdowe i kontakt do assistance.

Wnioski: najważniejsze filary bezpieczeństwa na Arubie to: szczepienia zalecane, ochrona przed komarami, higiena i dobre ubezpieczenie.

Checklista: dokumenty, szczepienia, apteczka, polisa

Dokumenty: paszport, bilety, „żółta książeczka”, polisa + numer assistance.
Szczepienia: DTP/MMR/polio aktualne; WZW A/B; dur brzuszny (wg planów); ewentualnie wścieklizna.
Profilaktyka komarów: repelent DEET/ikarydyna, odzież, moskitiera.
Apteczka: ORS, loperamid, antybiotyk (na receptę), środki opatrunkowe, leki stałe + zaświadczenia.
Ubezpieczenie: koszty leczenia, ewakuacja medyczna, sporty wodne (jeśli planowane).

Wnioski: sprawdź listę punkt po punkcie na 48–72 godziny przed wylotem.